Moja Lađa

Vlasinsko jezero

Vlasinsko jezero je akumulaciono jezero na jugoistoku Srbije sa površinom od 15 km² i dubinom do 35 m. Jezero se nalazi na teritoriji opštine Surdulica. Jezero, okruženo planinama Plana (Gramada), Vardenik i Čemernik, nalazi se na 1.213 m nadmorske visine.

Izgradnja brane trajala je od 1946. do 1949. godine na položaju nekadašnjeg Vlasinskog blata. Jezero je počelo da se puni 9. aprila 1949. godine, da bi 1954. dostiglo puni kapacitet - 165 miliona kubnih metara vode.
U jezero svakog minuta pritiče dva kubika vode prvog kvaliteta. Vlasina, Vrla, Jerma, Božička reka, Lisinska reka, Ljubotenska reka, Strvna, Čemerčica sa svojim pritocima (oko 110 ukupno) čine sliv jezera.
Visina brane je 34,43 m (od toga iznad terena 25,7 m) , dužina u temelju 239 m, a u kruni 139,28 m, dok je širina 5,5 m u kruni. U branu je ugrađeno oko 330 hiljada kubika zemlje. Uzvodna strana je obložena kamenim blokovima a nizvodna napravljena sa četiri kaskade i potpuno je zatravnjena. Jezero je dužine devet kм, maksimalne širine 3,5 km, najveće dubine 35 m, površina mu je 16,5 km². Prema nadmorskoj visini, ubraja se u najviše akumulacije na Balkanu. Pri najvišem vodostaju, nivo jezera dostiže kotu 1213,8 m nadmorske visine. Inače, srednji godišnji nivo jezera je 1204 m nadmorske visine.

Kanali kojima pritiče voda sa okolnih reka i potoka, slivova Vlasine i Lisine, dugački su ukupno 60,3 km. Kanal "Čemernik", koji zahvata vodu sa Čemerčice i kroz tunel je dovodi do brane, dug je 14,8 km, kanal koji dovodi vodu reke Strvne, ispod Plane, 16 km, onaj sa Jerme 7,5 km i sa Božice 22 km. Kanalom „Strvna" godišnje dotiče oko 10 miliona kubnih metara vode, Kanalom „Čemrnik" oko osam milona kubika vode, kanalom "Jerma" tri miliona kubika i kanalom „Božica" oko 15 miliona kubika vode. Pored tunela „Čemernik" (1 km), tu su i tri tunela kojima pritiče voda sa Božice, odnosno Lisine (ukupno 3,5 km).

Jezero ima dva ostrva - Stratoriju i Dugi del. Stratorija je bila ostrvo i u Vlasinskom blatu, dok je Dugi del bio poluostrvo pre izgradnje brane. Vlasinsko jezero je poznato po plutajućim ostrvima, koja vremenom menjaju svoj položaj, a nastala su od podvodnog biljnog sveta izraslog na tresetu, koji se u velikim parčadima otkinuo sa dna jezera i isplovio. Na nekim ostrvima potom su izrasle vrbe i breze, specifično drveće vlasinskog kraja.

Na mestu gde se u prošlosti nalazila tresava, poznata kao Vlasinsko blato, sa ševarom, trskom i samo mestimičnim vodenim površinama i izvirala reka Vlasina, nastalo je današnje Vlasinsko jezero. Jezero čija boja vode varira od sivo plave pored obale do zatvoreno plave na sredini jezera, sa zelenim priobalnim površinama daje poseban koloritet vlasinskom pejzažu.

Istorijski zapisi koji spominju Vlasinsku visoravan potiču još od XVIII veka pod nazivom Vlasinsko blato ili Vlasinska tresava zbog nagomilanog treseta i blata nastalog spiranjem rečnih tokova. Na taj način je u kanjonu dugom 20 km stvorena močvara koja je na pojedinim mestima bila ispunjena živim peskom.

Vlasinsko jezero oivičava zatalasana visoravan u vidu ćilima išaranog livadama, pašnjacima i šumama koje kriju raznovrstan biljni i životinjski svet, dok jezero nadvisuju planinski masivi, na čijim padinama je grupisano šezdesetak vlasinskih naselja između kojih teku bistri potoci i rečice sa šumovitim klisurama. Od planina koje okružuju jezero posebno se izdvajaju Čemernik, Plana i Vardenik.

Od naseljenih mesta pre izgradnje brane bila su najveća Vlasina Rid (dugo vreme opštinsko središte), Vlasina Okruglica i Vlasina Stojkovićeva. Danas su mnogi vlasinski zaseoci, počev od same brane, pa do Promaje, postali vikend naselja koja su prilično neurbanizovana i neplanski građena. Vlasina danas ima nedovoljan broj turističkih objekata i kapaciteta u odnosu na njen značaj i mogućnost razvoja, i u odnosu na interesovanje potencijalnih gostiju. Ako se ima u vidu da je do vrha Čemernika (1638m) samo blaga strmina, kao što je i prema Kolunici i Plani, onda je neverovatno da to još uvek nije nimalo iskorišćeno.

Kulturni spomenici

Područje Vlasinskog jezera odlikuje se i značajnim kulturnim spomenicima i etnografskim vrednostima, kao što su:
Crkva Svetog Ilije na Vlasina Ridu,
Manastir u Palji,
Crkva u Božici,
Klisura (Surdulica)
Crkva Svetog Nikole u Crnoj Travi
Crkva Svetog Pantelejmona u Brodu, selu kod Crne Trave
Kula u Klisuri
Crkva u Klisuri
Crkva u Kolunici
Crkva Svetog apostola Petra u Ruplju
Posebni kulturni spomenici u blizini jezera su manastir u Palji i crkve u Božici, Klisuri i Crnoj Travi kao i Kula u Klisuri.

Prirodne lepote

Prirodne lepote i retkosti ovog područja koje čine: planine, klisure, vodopadi, izvori, reke, flora i fauna, kao i blagonakloni uticaj klime i tišina planinske prirode čine ovo mesto idealnim za boravak u različitim periodima godine. Zbog ovih odlika područja u toku su istraživanja Zavoda za zaštitu prirode radi zaštite ovog područja kao parka prirode.

Izvor: www.wikipedia.org

www.TT-GROUP.net

• < Prev
• Next >